สาระสุขภาพแพทย์แผนไทย
เครื่องดื่มฝางใครรู้จักบ้างยกมือขึ้น
เครื่องดื่มเพื่อสุขภาพตามท้องตลาดมีดาษดื่น ทั้งแบบพร้อมดื่ม หรือแบบเป็นผงและชาชง ซึ่งนักวิจัยจากกระทรวงสาธารณสุขได้ทำการวิจัยพวกเครื่องดื่มสมุนไพรชนิดต่างๆ ที่มีจำหน่ายอยู่นั้น พบว่าร้อยละ 80 มีสารต้านอนุมูลอิสระสูง ซึ่งมีแนวโน้มที่ดีสำหรับผู้บริโภคในการตัดสินใจซื้อเครื่องดื่มในแต่ละวัน มีสมุนไพรอีกตัวหนึ่งนั่นก็คือ "ฝาง" หรือ "ฝางเสน" ที่มีการนำมาทำน้ำยาเข้มข้น เวลาจะดื่มให้ใช้เจือจางในน้ำเปล่าและเติมน้ำแข็ง รสชาติหอมชื่นใจ ช่วยให้กระปรี้กระเปร่า คลายร้อน ที่เรียกกันว่า "น้ำยาอุทัย" นั่นเอง พอบอกน้ำยาอุทัยต่างร้องอ๋อ! กันเชียว แต่ถ้าถามกลุ่มเด็กวัยรุ่นรู้จักน้ำยาอุทัยไหม คำตอบคือรู้ แต่การใช้ประโยชน์แตกต่างกัน เพราะมีในช่วงหนึ่งราว 5-6 ปีที่ผ่านมา วัยรุ่นเมืองไทยใช้น้ำยาอุทัยแต่งแต้มแทนเครื่องสำอาง นัยว่าให้ความแดงสดใสเปล่งปลั่งจากธรรมชาติเป็นอย่างดี ราคาถูกและไม่มีอันตราย ต่อมาก็เสื่อมความนิยมลง น้ำยาอุทัยตามตำรับยาแผนโบราณนั้น มีตัวยาที่สำคัญหลายชนิด แต่ที่เด่นคือ ฝางเสน เป็นตัวยาที่ให้สีแดง ซึ่งได้มาจากสาร Brazilin มีอยู่ในเปลือก แก่น เนื้อไม้ น้ำยาอุทัยมีการผลิตและจำหน่ายมานานกว่า 60 ปีแล้ว จนถึงปัจจุบันก็ยังได้รับความนิยม แต่อาจเป็นที่รู้จักน้อยลงบ้าง เพราะคนรุ่นใหม่เขาหันไปหาเครื่องดื่มประเภทอัดลมค่อนข้างเยอะ สมัยก่อนถ้าอยากดื่มน้ำฝาง เพียงเอาฝางกับตัวยาอื่นๆ มาต้ม เติมน้ำแข็งเติมน้ำตาลก็ดื่มได้แล้ว หรือแบบสะดวกก็ต้องใช้น้ำยาอุทัยหยดผสมในน้ำเปล่าเติมน้ำแข็งดื่มได้ทั้งบ้าน
ฝางที่เรานำมาใช้ประโยชน์ทางยาและทำเครื่องดื่มนั้น นิยมเอาแก่นฝางมาใช้ มีสรรพคุณ บำรุงเลือด แก้ปอดพิการ ขับเสมหะ แก้ร้อนใน ช่วยลดความร้อนในร่างกาย กระหายน้ำ แก้ธาตุพิการ แก้กำเดา มีรสฝาด จึงใช้แก้โรคทางสมานได้ เช่น แก้ท้องเสีย ท้องร่วง ฆ่าเชื้อโรคบางชนิดได้
แก้โลหิตออกทางทวารหนัก และแก้อาการเลือดออกภายในอวัยวะต่างๆ เช่น เลือดออกในกระเพาะอาหารหรือในลำไส้ หรือคนที่ขาดวิตามินเค มักเลือดไหลหยุดช้า คนที่เส้นเลือดฝอยเปราะแตกง่าย และคนที่มีเลือดกำเดาออกบ่อย ดื่มน้ำฝางจะค่อยๆ ช่วยให้เลือดหยุดไหลได้
ฝางนิยมเข้าตัวยากลุ่มบำรุงเลือด ฟอกเลือด หรือในกลุ่มยาสตรี เพราะมีสรรพคุณช่วยให้เลือดดี เช่น ขับโลหิตระดู ใช้ฝางเสนหนัก 4 บาท แก่นขี้เหล็กหนัก 2 บาท ต้มกินก่อนประจำเดือนมา ช่วยให้ระดูไม่เน่าเสียและมาสม่ำเสมอ แก้พิษโลหิตร้าย เป็นยาขับระดูและบำรุงโลหิต
ยาชงแก้ไข้ทับระดู ฝางเสน เกสรบัวหลวง ดอกสารภี ดอกบุนนาค จันทน์แดง จันทน์ขาว ดอกมะลิ ดอกพิกุล แก่นไม้หอม รากเท้ายายม่อม รากมะพร้าว แก่นสน สักขี รากย่านาง รากลำเจียก รากมะนาว ตัวยาทุกตัวหนักอย่างละ 1 บาท บดผงไว้ใช้ชงน้ำร้อน รับประทานครั้งละ 1 ช้อนชา ให้จิบอยู่เสมอจนกว่าไข้จะสงบ หรือใช้ดองกับน้ำผึ้งหรือเหล้าโรงแก้ท้องเสีย แก่นฝางเสน 1 ส่วน น้ำ 20 ส่วน ต้มเดือดนาน 15 นาที กินครั้งละ 5-8 ช้อนแกง แก้น้ำกัดเท้า ฝนแก่นฝางเสนกับน้ำปูนใสให้ข้น ทาบริเวณที่น้ำกัดเท้า
สาร Brazilin ซึ่งเป็นสารที่ให้สีแดง (Sappan red) มีรายงานว่ามีสรรพคุณบำรุงหัวใจ ที่ประเทศฮังการีพบว่าใช้รักษาโรคหัวใจกบที่ถูกสารพิษเป็นผลสำเร็จ รักษาและป้องกันหืดได้ แก้อักเสบได้ และสารนี้แม้จะดื่มเข้าไปมากก็ไม่เกิดการสะสมตกค้างในร่างกาย จึงไม่พบว่าเป็นอันตราย
มีสูตรเครื่องดื่มฝาง ซึ่งเป็นสูตรของอาจารย์เนตรดาว ยวงศรี มาแนะนำ เป็นสูตรที่ได้รับความนิยมมากในสถานบริการเพื่อสุขภาพหรือสปาในต่างประเทศ เรียกว่า ชาเกศโกมล สรรพคุณช่วยบำรุงหัวใจ บำรุงประสาท ช่วยให้ผ่อนคลาย บำรุงโลหิต ประกอบด้วย แก่นฝาง 20 กรัม บำรุงโลหิต แก้เลือดออกทางทวารหนัก แก้ปอดพิการ แก้ร้อนในกระหายน้ำ ดอกอัญชัน 10 ดอก ช่วยขับปัสสาวะ แก้ปัสสาวะพิการ ระบายท้อง ทำให้ตาสว่าง ดอกพิกุล 10 ดอก ช่วยบำรุงโลหิต
ดอกมะลิ 10 ดอก ช่วยบำรุงหัวใจ ดับพิษร้อน แก้ร้อนในกระหายน้ำ รักษาโรคตา บำรุงดวงจิตให้ชุ่มชื่น ว่านน้ำ 10 กรัม บำรุงประสาท น้ำสะอาด 1 ลิตร
วิธีทำ ให้เอาฝางเสนและว่านน้ำย่างไฟให้เหลืองก่อนแล้วพักไว้ จากนั้นต้มน้ำให้เดือด แล้วเอาฝางเสนใส่ลงไป น้ำจะเปลี่ยนเป็นสีชมพูอย่างรวดเร็ว ยิ่งต้มนานน้ำจะเป็นสีแดง แล้วใส่ตัวยาสมุนไพรที่เหลือลงไป น้ำจะกลายเป็นสีม่วง เพราะไปเจอกับสีของดอกอัญชัน ต้มสักพักยกลงจากเตา เติมน้ำตาลเติมน้ำแข็งตามชอบ ใครชอบของร้อนก็เก็บใส่กระติกน้ำร้อนดื่ม ถ้าบีบมะนาวเพิ่มจะช่วยเสริมในเรื่องการขับเสมหะและฟอกโลหิต
รู้จักฝางกันมาขึ้นแล้วใช่ไหม โดยเฉพาะสาวๆ เครื่องดื่มฝางมีประโยชน์ในการบำรุงโลหิตช่วยให้เลือดงาม ส่งผลให้ผิวพรรณสวยใสไม่เป็นฝ้าด้วย เพราะหลักการแพทย์แผนไทยสตรีจะสวยต้องมาจากเลือดลมดี และในภาวะอากาศร้อนๆ แบบนี้มีเครื่องดื่มฝางแช่ในตู้เย็นเก็บไว้ดื่มคลายร้อนก็เข้าท่า ทีนี้ถ้าใครถามว่ารู้จักเครื่องดื่มฝางไหม..ต้องยกมือขึ้นเพราะเรารู้จักฝางกันแล้วนะคะ.
http://www.sanamluang.bloggang.com
http://tham-manamai.blogspot.com
Windows Live™ SkyDrive™: Get 25 GB of free online storage. Get it on your BlackBerry or iPhone.
